İş Hukuku

İş hukuku davaları ülkemizde en çok açılan davalar listesinde ilk sırada yer almaktadır. İş hukuku davaları genel olarak işçi alacakları ve haksız  bir şekilde işten çıkarmalar konusunda yoğunlaşmıştır. Kıdem ya da ihbar tazminatı için açılan davaların yanı sıra alınamayan ücretler ile fazla çalışma ve yıllık izin ücretleri için de davalar açılmaktadır.

 

İş hukuku işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı işçi ve işverenin birbirine karşı olan sorumluluklarını ve haklarını net bir şekilde ortaya koyar. İş hukuku, işçinin hizmet akdi ile başlarken, bu akdin sona erdirilmesi de iş hukukunu kapsar.

​

Tarafların aralarındaki anlaşmazlığı çözemediği, uzlaşamadığı; aynı zamanda işçinin hakkını alamadığı ya da kötü muameleye maruz kaldığı durumlarda, işçinin iş mahkemesi davası açmaya hakkı vardır. Bu tür davalar iş hukuku davası olarak geçer ve işçinin; iş güvenliği hükümleri kapsamında olması için, bazı şartların oluşması gerekir. Aynı zamanda bir kişinin kanun önünde işçi sayılması için, iş sözleşmesi olmalıdır.

 

Buna göre;

•             İşyerini çalışan sayısı 30 ve üzeri işçi çalıştırmalıdır.

•             İşçinin; o işyerinde, en az 6 aylık çalışmasının olması gerekir.

​

Bu şartlar oluştuğu takdirde işçi; işe iade davası açabilir.Ayrıca İş sözleşmesinin feshi ile; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötüniyet tazminatı, işe iade, kullanılamayan izinler, alınamayan ücretler, alınamayan fazla çalışmalar, bayram çalışması ve benzeri konular gündeme gelmektedir. Kıdem ve İhbar Tazminatı ise Türk hukuk sistemimizde önemli bir yer kaplamaktadır.

​

Kıdem Tazminatı Nedir?

1475 sayılı İş Kanunu''nun 14. maddesine göre, işçinin işe başladığı tarihten itibaren aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalışılan süreler göz önüne alınarak, hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işveren tarafından çalışana ödenecek tazminata “Kıdem Tazminatı” denilmektedir. Belirli süre iş sözleşmelerinde, kıdem tazminatı bulunmaz. Kıdem tazminatı alabilmek için, aşağıda saymış olduğumuz durumlardan herhangi birinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir;

​

•             İşverenin, kanunda belirtilen haklı nedenlerin hiçbirine dayanmadan çalışanı işten çıkartması.

•             İşçinin askerlik görevinin olması

•             Kadın çalışanın, evlendikten sonraki 1 yıl içerisinde işten ayrılmak istemesi.

•             Malullük durumunun oluşması.

•             İşçinin ölümü

•             Emeklilik zamanının gelmesi

​

 İhbar Tazminatı Nedir?

İş sözleşmesinin, 4857 sayılı iş kanunun 17.maddesinde belirlenen sürelere uyulmaksızın feshedilmesi durumunda , iş sözleşmesini fesheden tarafın ihbar sürelerine ait ücret miktarında karşı yana ödemekle sorumlu olduğu tazminat türüne ihbar tazminatı denir.

​

İhbar tazminatı iki taraflı bir tazminattır. Gerek işçi gerekse işveren haklı feshin söz konusu olmadığı hallerde ihbar sürelerine uyulmaması nedeniyle iki taraf da tazminat yükümlülüğü altındadır. İhbar tazminatına ilişkin süreler çalışma süresine yani kıdeme göre değişiklik gösterir.

​

•             İşçinin kıdemi 6 aya kadar ise 2 hafta , kıdem süresi 6 ay ile 18 ay arasında ise 4 hafta, 18-36 ise 6 hafta, 36 aydan fazla kıdem söz konusu ise 8 haftalık ihbar süreleri öngörülmüştür. Bu süreler kesintisiz ve bölünmezdir.

•             İhbar tazminatı  hesaplaması günlük brüt ücret üzerinden yapılır.

•             İhbar tazminatı 10 yıllık zamanaşımına tabidir.

•             Mevsimlik işlerde ve belirli süreli iş sözleşmesi bitiminde ihbar tazminatı söz konusu olmaz.

​

İşe İade Davası Nedir?

İş Kanunu’nun 18/1 maddesinde belirli şartlar dahilinde iş sözleşmesi haksız olarak feshedilen işçiye işe iade davası açma hakkı tanımıştır. Türk Hukukunda  işverenlerce yapılan  geçerli olmayan ve genelde  keyfi olarak yapılan  fesih işlemlerine karşı işçiler tarafından sıklıkla  işe dönüş davası  veya işe geri dönüş davası olarak da bilinen  işe iade davası yoluna başvurmaktadır.

​

İşe iade davası; iş güvencesi altında çalışırken, işçinin iş sözleşmesinin, geçerli herhangi bir sebebe dayandırılmadan, feshedilmesi durumunda, İş Kanunu’nun 20.maddesine göre; fesih sebebinin gösterilmemesi ya da gösterilse de kanuni bir geçerliliği olmadığı durumlarda, fesih bildirim tebliğinden itibaren, 30 gün içinde, iş mahkemesinde dava açılır. İş hukuku davaları arasında sıklıkla rastlanan işe iade davasında; davanın sonuçlanmasının ardından, işverenin işçiyi işe başlatması zorunludur. Bu süre içinde işçi işine geri dönmezse, mahkemenin belirlediği tazminatı ödemek zorundadır.

​

İş Davalarında Hangi Mahkeme Görev Yapar?

İş hukuku davaları kapsamında; işçi ve işveren arasında oluşan uyuşmazlık davaları İş Mahkemeleri’nde görülür. İş Mahkemeleri Kanunu’nun 7036 sayılı altıncı maddesine göre, yetkili iş mahkemeleri belirlemesi yapılır. Buna göre;

 

•             İş davaları için yetkili mahkeme; davalı gerçek ya da tüzel kişilik ise, davanın açıldığı tarihte ki yerleşim yeri olmakla birlikte, iş ya da işlemlerin yapıldığı yer mahkemesidir.

•             Davalının birden fazla olması durumunda ise, bu davalılardan herhangi birinin yerleşim yerindeki mahkeme yetkilidir.